donderdag 27 november 2014

Aete Wybes

Aete Wybes, geboren circa 1684 te Hemrik, overleden 1755. Aete is lang ongehuwd gebleven, tot op tenminste 33-jarige leeftijd. Als vrijgezel telde hij volgens het Friese recht bij de hererving niet volwaardig mee. De gehuwden erfden daarom het grootste deel van het bezit. Hij boert eerst samen met zijn broer Jetze in Hemrik op de ouderlijke boerderij. Na zijn huwelijk begint hij voor zichzelf op de boerderij nr. 28 in Terwispel, die hij van broer Sytze huurt, na eerst getracht te hebben in 1723 zelf een boerderij in Terwispel nr.8 te kopen.

De boerderij in Terwispel van Sytze is inmiddels volledig in eigendom van Sytze. De ligging van de boerderij is centraal in Terwispel, zich uitstrekkend van Ee tot aan de Oude Dijck.

In 1736 vindt verhuizing plaats naar Hemrik nr.9. Ook deze boerderij wordt gepacht, aanvankelijk van Ernst Hendrix, later van Lijcklama a Nijeholt. De boerderij was ten oosten van het huidige Hemrikerpaed gelegen en was ongeveer 14,5 ha groot (gemiddelde grootte voor deze streek).

Op de plaats waar saete nr.9 te Hemrik lag, staat momenteel het buiten Het Koetshuis.

In 1717 koopt Aete, dus nog voor zn huwelijk, een deel van een halve saete te Lippenhuizen met huis en schuur voor 186 Caroligulden; hierbij was inbegrepen recht op een aandeel in de gemeenschappelijke venen en weiden.

In 1734 wordt dit bezit weer verkocht aan Lijcklama a Nijeholt.

Aete Wybes wordt als boer in 1749 volgens het Quotatieregister Opsterland aangeslagen voor 29 gulden en 7 stuivers. Van alle 31 gezinshoofden wordt iets meer dan de helft aangeslagen. Broer Jetze behoort echter tot de hoogst aangeslagenen, namelijk 48 gulden.

Aete Wybes en Jetze volgen hun vader op als curator over de minderjarige kinderen van Hans Oenes.

Broer Sytze weet zijn bezittingen fors uit te breiden. Door huwelijk wordt het echtpaar eigenaar van de helft van zathe nr. 28 te Terwispel. Sytze pacht in Hemrik de zathes nr., 13 en 14. In 1712 koopt hij hooiland in Terwispel en in 1713 de grootste helft van een zathe in Ureterp. Tevens pachtte hij nog bouwland en heidevelden in Ureterp. Hij wist ook de boerderij te Terwispel (nr.28) in zn geheel in bezit te verwerven. Deze boerderij wordt in 1728 geheel door broer Aete gepacht. In 1738 is de huur overgenomen door Wobbe Sytzes, die in 1748 de boerderij in eigendom blijkt te hebben verworven samen met een zoon van Sytze, Jitze Wybes. Al vanaf 1614, toen de boerderij in eigendom was van Wobbo Ubles, worden ook steeds nakomelingen van deze Wobbo dan wel als mede-eigenaar, dan wel als huurder teruggezien.

Broer Jetze blijft zijn gehele leven boer in Hemrik op de zathes 10,11 en 12. Uit de aanslagen blijkt dat hij naast een vrij grote boer ook vermogend was. Hij is jarenlang dorprechter van Hemrik geweest.

(Bron: Het onderzoek Het geslacht Bosma door A.H. Bosma en F.A. Moorman van Kappen-Bosma en
http://members.home.nl/jdevos53/Kwartierstaat%20van%20Klaas%20Sikkema.htm )

De ouders van Aete Wybes waren Wybe Aetes en Wyts Wybes.
Hij trouwde rond 1717 met Sietske Gosses.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten